درباره این مقاله بخوانیم ...

 

 

سلام دوستان عزیز آسان کنکوری امروز میخواهیم مبحث تشبیه رو بهتون به صورت کامل و البته خیلی راحت آموزش بدیم همراه ما باشید...

دوستان عزیز به مثال زیر توجه کنید:

تشبیه چیست ؟

«تشبیه»را همانطور که از نامش پیداست زمانی به کار می بریم که بخواهیم 2چیزی یا ۲شخصی را به هم مانند یا شبیه کنیم. تشبیه همانند کردن چیزی همراه با اغراق است چراکه در این روش دو چیز را که در واقع به یک‌دیگر شبیه نیستند یا لااقل شباهتی آشکارا ندارند را، به هم مانند می کنیم. در تشبیه، نویسنده یا شاعر شباهتی را ادعا و برقرار یا آشکار می‌کند؛ بنابراین، جمله‌ای که تمام ارکان تشبیه را داشته باشد اما مبتنی بر صدق باشد- چون مخیل نیست، تشبیه نیز به حساب نمی‌آید. مثلاً در جملهٔ «روباه مثل گرگ است» چون جمله مخیل نیست و در عالم واقع هم روباه و گرگ از یک گونه‌اند، تشبیهی روی نداده است. درواقع جملهٔ تشبیهی جمله‌ای است که به ظاهر درست نیست، و بیانش باعث تعجب هر شنوده ای خواهد شد.

 

 

4 رکن تشکیل دهنده جمله تشبیه 

تشبیه را در آرایه های ادبی به چهار رکن تقسیم کرده‌اند که مشبه و مشبه‌به را که در اصطلاح طرفین تشبیه می‌نامند، دو رکن اصلی تشبیه به شمار می‌آیند.

1. مشبه
2. مشبه‌به
3. ادات تشبیه 
4. وجه شبه

 

 شرح ارکان تشبیه

۱-(طرف اول) مشبّه: کلمه‌ای است که آن را به چیز دیگر مانند کرده‌اند.

مثال برای مشبّه می شود : چون رود می گذرد عمر ما

 ۲-طرف دوم (مشبه به) : آنچه که مشبه را به آن تشبیه می کنیم.

 مثال برای مشبه به می شود : چون رود می گذرد عمر ما

 ۳-ادات تشبیه: به اداتی که نشانگر تشبیه هستند، ادات تشبیه گفته می‌شود. پرکاربردترین این ادات عبارت‌اند از: «مانند، مثل، همانند، به‌سان، چون، چو، به کردار، پنداری، گویی، به رنگ، به شکل، به اسلوب و…».

  مثال برای ادات تشبیه می شود : چون رود می گذرد عمر ما

  ۴-وجه شبه:  آنچه موجب می شود مشبه را به مشبه به تشبیه کنیم ( صفت مشترک).

  مثال برای وجه شبه یا وجه تشبیه به می شود : چون رود می گذرد عمر ما

 

بدنه جمله تشبیه را بهتر بشناسید 

• مشبه: چیزی یا کسی که میخواهیم آن را به کسی یا چیزی دیگر مانند کنیم.
• مشبه به:چیز یا کسی که مشبه را به آن مانند می کنیم.
• وجه شبه:ویژگی های مشترک بین مشبه و مشبه به (البته می تواند یک عدد هم باشد).
• ادات تشبیه:لغات و کلماتی که نشان دهنده پیوند شباهت هستند.

مثال

برای تشخیص صحیح تشبیه در جمله:

در جمله امام حسین (ع) در هدایت چون  نور بود مشبه، تشبیه، وجه تشبیه، مشبه به، با رنگ آبی و قرمز و نارنجی و سبز مشخص شده اند.

 

امام حسین (ع) در هدایتچون نور بود.

امام حسین(ع):مشبه - چون:ادات تشبیه - در هدایت:وجه شبه - نور:مشبه به

 

چند نکته کنکوری درباره تشبیه و حالات آن 

1. مشبه و مشبه به به طرفین تشبیه نامیده می شوند.
2. اگر ادات و وجه شبه را حذف کنیم ارزش ادبی تشبیه بالاتر می رود.
3. اگر ادات تشبیه حرف باشد از نظر دستوری حرف اضافه است.
4. اگر با مشبه وو مشبه به ترکیب اضافی بسازیم آن ترکیب را اضافه تشبیهی گویند.
5. راه های تشخیص اضافه تشبیهی:۱-ترکیب اضافی باشد۲-کلمه اول به کلمه دوم شبیه باشد.

 مثال هایی دیگر از تشبیه جهت تفهیم بیشتر

مثال : قلب دشمن مثل سنگ است. اینجا وجه شبه حذف شده که سختی می باشد.

نکته : در تشبیـه وقتی که «وجـه شبه» و «ادات تشبیه» حـذف شود، جای مشبه و مشبه به را جابجا و به واسطه کسره آن ها را به هم اضافه می کنند که در این صورت به آن اضافهء تشبیهی می گوییم.توجه داشته باشد که اضافهء تشبیهی از مضاف و مضاف الیه تشکیل می شود نه از موصوف و صفت.

مثال : صبح امید اضافهء تشبیهی توضیح : امید به صبح تشبیه شده

مثال : قامتِ بلند اضافهء تشبیهی نیست چون موصوف و صفت است.

مثال : کتاب ِ دوستم اضافهء تشبیهی نیست چون بین دوست و کتاب رابطهء شباهت وجود ندارد.

ترکیباتی مثل : درختِ دوستی ، بارانِ رحمت ، چشمهء معرفت ،

آبِ گوارایِ فهم ، نخلِ ولایت ، بارِ غم و … اضافهء تشبیهی محسوب می شوند .

 

 *یک راه حل آسان برای پیدا کردن پایه های تشبیه

برای یافتن پایه های تشبیه این سوال را می‌پرسیم: چی مثل چیه از چه جهت؟

در این سوال پاسخ هر بخش به ترتیب؛ (چی: مشبه)، (چیه: مشبه به)، (از چه جهت: وجه شبه)، (کلمه‌ای که معنای مثل و مانند داشته باشد: ادات تشبیه) است.

مثال1: علی مانند شیر شجاع است.

(چی مثل چیه از چه جهت؟ علی مثل شیر در شجاعت – علی: مشبه – شیر: مشبه به – مانند: ادات تشبیه – شجاعت: وجه شبه)


مثال 2: بلم آرام چون قویی سبکبار به نرمی بر سر کارون همی‌رفت.

(چی مثل چیه از چه جهت؟ بلم مثل قو در آرام بودن – بلم (نوعی قایق): مشبه – قو (نوعی پرنده): مشبه به – چون: ادات تشبیه – آرام: وجه شبه)

خوب امیدواریم که تونسته باشیم کمکی به یادگیری شما عزیزان در مبحث تشبیه کرده باشیم.